Καρντούτσι, Τζοζουέ

(Giosuè Carducci, Βαλ ντι Καστέλο, Δούκα 1835 – Μπολόνια 1907). Ιταλός ποιητής. Ο πατέρας του, κοινοτικός γιατρός, καρμπονάρος και οπαδός του Ματσίνι, και η μητέρα του ήταν οι πρώτοι του δάσκαλοι. Από το 1849 έως το 1852 ο Κ. σπούδασε στη Φλωρεντία, σε θρησκευτικό κολέγιο· το 1856 αποφοίτησε από την παιδαγωγική ακαδημία της Πίζα και έγινε καθηγητής στο Σαν Μινιάτο. Το 1857 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή, με τον τίτλο Rime. Έπειτα από τρία χρόνια διορίστηκε καθηγητής ιταλικής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια, όπου δίδαξε έως το 1904, δύο χρόνια πριν τιμηθεί με το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας. Η εξέλιξη της ποίησης του Κ. από τους στίχους της ποιητικής συλλογής του Juvenilia (1850-60), όπου έχουν συμπεριληφθεί και οι Rime, είναι σχεδόν πάντα παράλληλη με τις ανθρώπινες και πνευματικές εμπειρίες του. Ο Παρίνι, ο Μόντι και ο Φόσκολο υπήρξαν οι δάσκαλοί του και άσκησαν ιδιαίτερη επίδραση στα έργα του. Ακολούθησαν τα λυρικά του ποιήματα που συμπεριλαμβάνονται στο Levia gravia (1861-71) και στο Ίαμβοι και επωδοί (1867-72), των οποίων ο πρόλογος, ο Ύμνοςστον Σατανά (1863), έργο δημοκρατικό και αντικληρικό, αποτελεί ένα καταδεικτικό στοιχείο της ωρίμανσης του ποιητή. Σταδιακά ο Κ. απεκδύθηκε τις λογοτεχνικές επιρροές των δασκάλων του και προσέδωσε προσωπικούς λυρικούς τόνους στις πατριωτικές εξάρσεις του κατά των βίαιων εκδηλώσεων της μετεπαναστατικής εποχής (Στον θάνατο του Τζοβάνι Καϊρόλι, Μετά τον Ασπρομόντε κλπ.). Ωστόσο εκτός από τον ρωμαλέο, επαναστατικό τόνο, στα έργα του ελλοχεύει και ένας βαθύς τόνος μελαγχολίας. Οι Νέες ρίμες (1861-87) και οι Βάρβαρες ωδές (1877-89) θεωρούνται, κατά γενική αναγνώριση, οι ποιητικές συλλογές της πλήρους ωριμότητάς του: νοσταλγικές εικόνες και αναμνήσεις (Μαρεμανικό ειδύλλιο, Νοσταλγία)από τη Μαρέμα σμίγουν με χαμηλούς, λυπημένους τόνους (Funeremersit acerbo και Αρχαίος θρήνος, αφιερωμένα στον θάνατο του γιου του, Ντάντε) και κυριαρχούν σε μεγάλες ιστορικές νωπογραφίες όπως το Τραγούδι του Λενιάνο κ.ά. Συχνά ο Κ., επιστρέφοντας στο ιδεώδες της ρωμαϊκής και της κλασικής αρχαιότητας, επιζήτησε την απόλυτη τελειότητα, γεγονός που ώθησε πολλούς να τον προσομοιάζουν με τους Γάλλους παρνασσιακούς. Βρέθηκε εξάλλου σε μια συνεχή μετρική αναζήτηση, καταφεύγοντας σε κλασικές ή μεσαιωνικές μορφές ή προσαρμόζοντας την έμπνευσή του σε έναν τύπο λεκτικής ενορχήστρωσης που χαρακτηρίστηκε βαγκνερική. Είναι η λεγόμενη περίοδος παρακμής του Κ. Σημάδια κόπωσης, αφηρημένες έννοιες και γενικότητες ήταν καταφανή στην τελευταία συλλογή Ρίμες και ρυθμοί (1899). Η αναδίπλωση αυτή συνοδεύτηκε και από την αλλαγή των πολιτικών ιδεωδών του Κ., καθώς, στο απόγειο της δόξας του, ο ιακωβίνος μεταμορφώθηκε σε υπερασπιστή της ορθοφροσύνης. Νευρώδης και εκφραστικός πεζογράφος και ρήτορας (αξιόλογος είναι ο λόγος του Για τον θάνατο τουΤζουζέπε Γκαριμπάλντι), ακούραστος μελετητής ενός μεγάλου μέρους της ιταλικής λογοτεχνικής παράδοσης, άφησε κείμενα κριτικής και ενδιαφέρουσες μελέτες για τον Πετράρχη, τον Λεοπάρντι και άλλους συγγραφείς. Με το αισθητήριο του κριτικού που διαμορφώθηκε στη σχολή του Σεντ Μπεβ ο Κ. κατόρθωσε να συνδυάσει την ευσυνειδησία του φιλόλογου, η οποία αποκαλύπτεται και σε πολλές εκδόσεις κλασικών, και τη ζωτικότητα του ποιητή που είναι ευαίσθητος απέναντι στις ιστορικές εξελίξεις. Χαρακτηρίστηκε ως ο προφήτης της τρίτης Ιταλίας, για την ηρωική αντίληψή του, για την ποίηση και για το μεγάλο εθνικό κύρος που απέκτησε και άσκησε μεγάλη επιρροή στα τέλη του 19ου αι. και στις αρχές του 20ού αι. ακόμα και ως κριτικός και ως μελετητής. Ο Τζοζουέ Καρντούτσι, ένας από τους κορυφαίους λυρικούς ποιητές της Ιταλίας.